İbtidai siniflər niyə məzmunu qavraya bilmir? - Ekspert RƏYİ

Elm və təhsil naziri Emin Əmrullayev ibtidai sinfin sonunda şagirdlərin 40-50 faizinin V-VI sinif səviyyəsindəki məzmunu qavramağa hazır olmadığını açıqlayıb. 

Mövzu ilə bağlı təhsil eksperti Əmrah Həsənli TodayPress TV-yə açıqlamasında bu problemin illərdir mövcud olduğunu və hələ də köklü həll mexanizmlərinin formalaşmadığını bildirib.

Onun sözlərinə görə, sözügedən göstərici təkcə fənn biliklərinin zəif olmasından xəbər vermir. Bu, həmçinin tədris mühitində, metodikada, qiymətləndirmə sistemində və məktəbin daxili idarəetməsində boşluqların olduğunu göstərir:

"Əgər ibtidai sinfin sonunda şagirdlərin yarısına yaxını növbəti mərhələ üçün hazır deyilsə, bu, yalnız oxu və riyazi biliklərlə bağlı məsələ deyil. Sosial-emosional inkişaf, diqqət və yaddaşın formalaşması, müəllimin pedaqoji yanaşması və məktəbin ailə ilə əməkdaşlıq modeli də buraya daxildir. Bizdə çox vaxt məzmunun ötürülməsi ön planda olur, bacarıqların formalaşdırılması isə arxa plana keçir".

Ekspert hesab edir ki, vəziyyəti düzəltmək üçün ibtidai təhsilin metodikasına köklü şəkildə yenidən baxılmalıdır:

"Müəllimin rolu "məzmun izah edən" yox, "öyrənmə prosesini təşkil edən" olmalıdır. İbtidai sinifdə uşağa bilik verməyi yox, ona öyrənməyi öyrətməliyik. V-VI sinifdə tələb olunan təfəkkür və tapşırıq analizi bacarıqları məhz ibtidai mərhələdə formalaşır. Şagirdin hansı mərhələdə çətinlik yaşadığını yalnız ibtidai sinfin sonunda müəyyənləşdirmək gecdir. Birinci və ikinci sinifdən etibarən davamlı müşahidəyə əsaslanan formativ izləmə sistemi olmalıdır ki, problem yaranan kimi müdaxilə edilsin. Təkcə summativ qiymətləndirmə kifayət etmir".

Mütəxəssis əlavə edib ki, ailə-məktəb əməkdaşlığının zəifliyi də problemin əsas mənbələrindən biri kimi göstərilir:

"Məktəb öyrətməlidir, ailə isə dəstək olmalıdır. Amma çox vaxt tərəflər məsuliyyəti bir-birinə ötürür. Əməkdaşlıq düzgün qurulmayanda uşaqla bağlı məsuliyyət parçalanır və nəticədə heç biri öz rolunu tam icra etmir. Məktəblər arasında resurs bərabərsizliyi də nəticələrə ciddi təsir göstərir. Bir məktəbdə sinifdə 36 şagird, digərində 20 şagird varsa, nəticələrin eyni olması mümkün deyil. Müəllim hazırlığından tutmuş sinif mühitinə qədər bütün faktorlar uşağın inkişafına təsir edir".

Əmrah Həsənli qeyd edib ki, problem həllolunandır, lakin bunun üçün sistemli yanaşma şərtdir:

"İbtidai təhsilə yanaşma yenilənməli, müəllim hazırlığı gücləndirilməli, ailə-məktəb əməkdaşlığı sistemləşdirilməli və diaqnostik qiymətləndirmə daha erkən mərhələyə çəkilməlidir. Uşağın V sinfə hazır olması üçün proses ibtidai sinfin ilk günündən işləməlidir".

Ekspert vurğulayıb ki, tətbiq ediləcək tədbirlər ardıcıl və koordinasiyalı olarsa, ibtidai təhsil mərhələsindəki çatışmazlıqları aradan qaldırmaq mümkün olacaq. 

Türkan İsgəndərli

TodayPress TV