Qarşıdurma: Amerika İspaniyanı NATO-dan çıxaracaq?

“Kifayət qədər yüksək olmayan hərbi xərclər səbəbindən İspaniya NATO-dan çıxarılmalıdır”.

Bu sözləri ABŞ Prezidenti Donald Tramp deyib. 

“Onların bunu etməmək (müdafiə xərclərinin artırılması – red.) üçün heç bir səbəbi yoxdur. Amma heç nə. Açıq desək, onları  NATO-dan qovmaq lazımdır”, - deyə Ağ Ev rəhbəri bildirib.   

Belə ki, 2025-ci ildə NATO üzv dövlətlər üçün müdafiə xərclərini ÜDM-in 5 %-ə qədər artırmaq hədəfi irəli sürüb. İspaniya bu hədəfə qoşulmaq istəmədiyini bəyan edib və mövcud imkanları daxilində 2,1 %-lik səviyyəni müdafiə edib.  

Maraqlıdır, belə olduğu təqdirdə İspaniya NATO-dan çıxarıla bilər? 

Trampın bu sözləri hədə-qorxudur, yoxsa reallıq?

Sözügedən mövzunu TodayPress TV-yə şərh edən siyasi şərhçi Şakir Ağayev bildirib ki, Trampın iddiaları əsassızdır:

"Bəli, Amerika lideri belə bir iddia irəli sürüb ki, İspaniya NATO-dan çıxarılmalıdır. Bunu da belə əsaslandırır ki, Amerika tərəfi NATO dövlətlərindən hərbi xərcləri ümumdaxili məhsulun 5 %-nə çatdırmağı tələb etmişdi. Amma həmin anda İspaniyanın Baş naziri Sançes demişdi ki, “biz bunu etməyəcəyik, buna imkanımız da yoxdur, etmək fikrimiz də”. Donald Tramp da bunu gözəl bilirdi.

Onun sözlərinə görə, İspaniyanın NATO-dan çıxarılması iddiası təkcə ümumdaxili məhsulla bağlı deyil:

"Birincisi, ümumdaxili məhsulun 5 %-ə çatdırılması hələ heç bir NATO ölkəsində baş verməyib. Bu 5 %-lik hədəf bir neçə il ərzində mərhələlərlə həyata keçirilməlidir. Hələlik 2,5 %-lik mərhələ nəzərdə tutulub. Polşanı və bir neçə ölkəni çıxmaq şərtilə heç bir ölkə də bu həddi aşmayıb. Sadəcə olaraq, İspaniya son vaxtlar Amerika siyasətində aparılan bəzi siyasi proseslərə qarşı çıxır. İlk növbədə, İsraillə bağlı siyasətdə İspaniya kəskin mövqe tutub. O, “Eurovision” Mahnı Müsabiqəsində İsrailin iştirakının ləğv olunmasını, eləcə də UEFA-dan İsrailin yarışlardan uzaqlaşdırılmasını tələb etmişdi. Təbii ki, Tramp bunları açıq demir. İspaniyanın apardığı müstəqil siyasəti dilə gətirmədən, ümumdaxili məhsulu bəhanə edib İspaniyanı qorxutmaq və cəzalandırmaq istəyir”. 

Ekspert hesab edir ki, Amerika İspaniyanı NATO-dan çıxara bilməz. Eyni zamanda heç bir NATO dövləti digər dövləti bu təşkilatdan çıxara bilməz. NATO-ya üzv olmaq və ya çıxarılmaq konsensus yolu ilə baş verir. Hətta bütün üzv dövlətlər Amerikanın təzyiqi ilə çıxışa səs versə, İspaniya razılaşmasa, onun üzvlüyünün ləğvi mümkün deyil. Qısası, qəbul və çıxarılma yalnız konsensusla baş verir. Ona görə də Trampın bu sözləri sadəcə hədə-qorxudur və reallıqdan uzaqdır.

Jalə Rövşən 

TodayPress TV