ABŞ-Türkiyə münasibətlərində yeni dinamika: Sanksiyalar tarixə qovuşur!

Türkiyə geniş diplomatik fəaliyyət nəticəsində ABŞ-nin CAATSA (Qarşıdurma Əleyhinə Sanksiyalar Aktı) sanksiyalarının ləğvini təmin edib. Bu barədə Türkiyənin Xarici İşlər naziri Hakan Fidan Nyu-Yorkda mətbuat konfransında məlumat verib. Fidan əlavə edib ki, Prezident Rəcəb Tayyib Ərdoğan ABŞ Prezidenti Donald Trampı 2026-cı ildə Ankarada keçiriləcək NATO sammitinə dəvət edib.

Siyasi şərhçi Kənan Novruzov ABŞ-Türkiyə arasında mövcud gəlişməni TodayPress TV-yə şərh edərkən bildirib ki, Donald Tramp biznesmendir. Buna görə də, bütün siyasi proseslərə biznesmen təfəkkürü ilə yanaşır.  

“ABŞ–Türkiyə münasibətləri özünəməxsus xarakter daşıyır. Xüsusilə Tramp ikinci dəfə hakimiyyətə gələndən sonra tərəflər arasındakı xüsusi xarakter daha aydın şəkildə özünü göstərməyə başlayıb. Tramp biznesmen təfəkküründədir. Buna görə də bütün siyasi proseslərə biznesmen təfəkkürü ilə yanaşır. Onun siyasətə baxışı belədir: “Mənə istədiyimi ver, sənə istədiyini verim”. O, məhz bu yanaşmanı əsas tutur və təzyiqdən, diqtədən daha çox yumşaq gücə üstünlük verir”. 

Onun sözlərinə görə, demokratların dövründə ABŞ-Türkiyə münasibətləri sərt və təzyiq yönümlü idisə, Trampın dövründə daha yumşaq və kompromisçi yanaşma üstünlük qazanıb.

“Bundan fərqli olaraq, demokratların, xüsusilə də keçmiş prezident Cozef Baydenin siyasəti fərqli idi. O, təzyiq və diqtəyə üstünlük verirdi. Buna görə də Baydenin dövründə ABŞ-Türkiyə münasibətləri daha sərt xarakter daşıyırdı. Tramp dövründə isə tamam başqa mühit formalaşdı".

Analitik düşünür ki, sanksiyaların ləğvi müsbət olsa da, Türkiyənin ABŞ qarşısında müəyyən öhdəlikləri olduğu ehtimal olunur. 

“Təbii ki, sanksiyaların ləğvi müsbət addımdır. Ancaq bu, eyni zamanda onu göstərir ki, Türkiyə də ABŞ üçün müəyyən öhdəliklər götürüb, yaxud götürmək üzrədir. Bu, Rusiya-Ukrayna müharibəsi ilə, yaxud Yaxın Şərqdəki proseslərlə bağlı ola bilər”.

Ekspert vurğulayıb ki, artıq Türkiyə dünyada qlobal siyasi aktora çevrilib. Həm Yaxın Şərqdə, həm də Şərqi Avropada söz sahibidir. ABŞ ilə Türkiyənin mövqeləri çox vaxt üst-üstə düşsə də, bəzi hallarda Vaşinqtonun Türkiyənin roluna ehtiyacı yaranır və ya ABŞ Türkiyənin bəzi addımlarından narazı qalır. Belə vəziyyətlərdə ABŞ Türkiyədən müəyyən siyasətini və ya addımlarını korrektə etməyi tələb, yaxud xahiş edə bilər. Qarşılığında isə sanksiyaların ləğvi kimi addımlar atıla bilər. Çox güman ki, bu məsələdə də tərəflər arasında razılaşma əldə olunub. 

Analitik hesab edir ki, Trampın Ankaraya dəvət olunması isə tərəflər arasında müsbət dinamikanın, qarşılıqlı anlaşmanın və bir-birinin mövqelərinə hörmətin göstəricisidir. 

Jalə Rövşən 

TodayPress TV