ABŞ tarixinin ən uzun “şatdaun”u bitdi: Milli maraqlar və təhlükəsizlik ön planda

ABŞ tarixinin ən uzun hökumət bağlanması – yəni “şatdaun” – rəsmi olaraq başa çatıb. Senat və Nümayəndələr Palatası hökumətin maliyyələşməsi ilə bağlı qanun layihəsini səs çoxluğu ilə qəbul etdikdən sonra, Prezident Donald Tramp sənədi imzalayıb. Yeni qanun hökumətin 30 yanvaradək maliyyələşməsini nəzərdə tutur.

Oktyabrın 1-də başlayan bağlanma 43 gün davam edib və ABŞ tarixində ən uzun şatdaun kimi qeydə alınıb.  Maraqlıdır, 43 günlük şatdaunun başa çatmasına Vaşinqtonda siyasi sabitliyin bərpası demək olarmı?  Yoxsa bu Tramp administrasiyası ilə Konqres arasında daha dərin struktur ziddiyyətlərin göstəricisidir?

Sözügedən məsələni TodayPress TV-yə şərh edən politoloq Natiq Miri bildirib ki, qərar ABŞ-də siyasi və iqtisadi iflici aradan qaldıraraq hakimiyyətin fəaliyyətini bərpa etməyə yönəlib:

"Əvvəla, bu qərar siyasi hakimiyyətin və hökumətin fəaliyyətinə imkan yaradacaq, çünki ölkə uzun müddət iflic vəziyyətində idi. Bir çox dövlət strukturları maliyyə çatışmazlığı səbəbindən fəaliyyətini dayandırmış, əməkdaşlar məcburi məzuniyyətə göndərilmişdi. Bununla yanaşı, yaranmış vəziyyət ölkə iqtisadiyyatına milyardlarla dollar zərər vurmuşdu. Bu səbəbdən, hazırkı qərar ilk növbədə siyasi sabitliyin qismən bərpasına xidmət edir".

O hesab edir ki, Trampın siyasəti ABŞ-də cəmiyyəti dərin şəkildə qütbləşdirib və qarşıdurma mühiti yaradıb:

"Lakin uzunmüddətli perspektivdə ölkə daxilində sabitlik nisbidir. Donald Trampın hakimiyyətə gəlməsindən sonra ABŞ cəmiyyətində ciddi qütbləşmə müşahidə olunur. Onun bəzi dini və sosial baxışları, ağdərilərə üstünlük verməsi və digər etnik qruplara ikinci dərəcəli münasibəti bu parçalanmanı dərinləşdirib. Həmçinin rəqib qüvvələri və müxalifəti “düşmən” kimi görmək siyasəti ABŞ-də əvvəllər mövcud olmayan qarşıdurma mühitini formalaşdırıb".

Ekspert qeyd edib ki, siyasi ziddiyyətlər "şatdaun"u uzatsa da, demokratların dəstəyi ilə hökumət fəaliyyəti bərpa olundu:

"Şatdaun”un (hökumətin maliyyələşməsinin dayandırılması) bu qədər uzun çəkməsinin əsas səbəbi də məhz bu siyasi ziddiyyətlər idi. Demokratlar, razılaşmadıqları məqamlar olduğuna görə büdcə layihəsinin qəbuluna mane olurdular. Nümayəndələr Palatasında Respublikaçılar Partiyasının tam iştirakı belə qərarın qəbuluna kifayət etmirdi. Qərarın qəbul edilməsi üçün demokratlardan azı iki nəfərin səsinə ehtiyac yaranmışdı və nəticədə altı demokrat bu qərarın lehinə səs verərək maliyyələşmənin bərpasına dəstək verib. Bu addım ABŞ-nin milli maraqları və təhlükəsizliyi baxımından atılmış zəruri addım idi".

N.Mirinin fikrincə, siyasi razılaşma münaqişəni aradan qaldırmayıb:

"Bununla belə, bu razılaşma siyasi qüvvələr arasında barış mühitinin formalaşdığını göstərmir. Donald Tramp hələ də rəqiblərini sıradan çıxarmaq siyasətini davam etdirir ki, bu da gələcəkdə qarşıdurma və qütbləşməni daha da gücləndirəcək. ABŞ-də yaranmış vəziyyət təkcə Tramp administrasiyası ilə Konqres arasındakı ziddiyyətlərdən qaynaqlanmır. Əsas səbəb Respublikaçılar və Demokratlar arasında dərin siyasi uçurumdur. Əvvəllər bu rəqabət sivil çərçivədə aparılırdı, lakin indi qarşılıqlı düşmənçiliyə çevrilib".

Politoloq həmçinin vurğulayıb ki, hazırkı siyasət ölkə daxilində gərginliyi, beynəlxalq aləmdə isə narazılığı dərinləşdirir:

"Trampın siyasətində qisasçılıq, irqçilik və populizm elementləri açıq şəkildə görünür. O, məhkəmə, prokurorluq və xüsusi xidmət orqanlarında ona qarşı çıxan şəxsləri vəzifədən uzaqlaşdırmaq və cəzalandırmaq siyasəti yürüdür. Bu yanaşma ABŞ cəmiyyətində gərginliyi daha da artırır. Eyni zamanda, Trampın Latın Amerikası xalqlarına və fərqli etnik qruplara münasibəti beynəlxalq aləmdə də mənfi reaksiya doğurur".

Ekspertin sözlərinə görə, ABŞ-də siyasi və mənəvi tənəzzül cəmiyyətdə parçalanmanı artırır:

"Bununla belə, Demokratların da fəaliyyətində korrupsiya və mənəvi aşınma hallarının olması danılmazdır. Nəticədə, bütövlükdə Amerika cəmiyyəti dərin siyasi və mənəvi böhran içindədir. Əxlaqi dəyərlərin tənəzzülü, qarşılıqlı nifrət və qütbləşmə ABŞ-nin hegemon dövlət statusuna kölgə salır. Yekun olaraq, ABŞ-də həm Respublikaçılar, həm də Demokratlar arasında siyasi və mənəvi aşınma prosesi gedir. Bu isə ölkə daxilində parçalanma və qarşıdurma meyillərini daha da gücləndirir".

Jalə Rövşən

TodayPress TV