Gənclər arasında bağırsaq xərçəngi halları artır - SƏBƏB

Dünyada gənclər arasında bağırsaq xərçəngi hallarında sürətli artım qeydə alınır. Mütəxəssislər erkən yaşda başlayan bu xərçəng formasının yaşlılardakı bağırsaq xərçəngindən bioloji cəhətdən fərqli olduğunu bildirirlər.

TodayPress TV xəbər verir ki, bu fərqlərin əsas səbəblərindən biri kimi isə müasir qidalanma vərdişləri göstərilir.

Aparılan araşdırmalara görə, ABŞ, Hindistan və Avropanın bəzi bölgələrində bağırsaq xərçəngi artıq gənclər arasında ölümə səbəb olan əsas onkoloji xəstəliklərdən birinə çevrilib. Tədqiqatlar göstərir ki, 50 yaşdan aşağı xəstələrin maddələr mübadiləsi yaşlılarla müqayisədə fərqli işləyir. Gənc xəstələrdə karbohidrat mübadiləsi pozulmuş, sitrat səviyyəsi azalmış və zülal parçalanmasında dəyişikliklər müşahidə olunmuşdur ki, bu da orqanizmdə metabolik stressin artdığını göstərir.

Ən böyük risk faktorları arasında qırmızı və emal olunmuş ətlərin (kolbasa, sosis və s.) yüksək miqdarda qəbulu, şəkərli içkilərin tez-tez istehlakı qeyd olunur. Dünya Səhiyyə Təşkilatı emal olunmuş ətləri “1-ci qrup kanserogen”, qırmızı əti isə “2A qrup – ehtimal olunan kanserogen” kimi qiymətləndirir. Xüsusilə yüksək temperaturda bişirilmiş ətlərdə yaranan zərərli maddələr və emal olunmuş ətlərdəki nitrat-nitrit tərkibli birləşmələr bağırsaqda kanserogen təsir göstərən maddələrə çevrilə bilər.

Şəkərli qidalar və içkilər isə yalnız artıq çəkiyə deyil, eyni zamanda insulin dirənci, xroniki iltihab və bağırsaq mikroflorasının pozulmasına səbəb olaraq xərçəng riskini artırır. 2024-cü ildə yayımlanan bir araşdırmada, şəkərli içkilərin yüksək istehlakının bədən çəkisindən asılı olmayaraq bağırsaq xərçəngi riskini artırdığı sübut edilib.

Bağırsaq xərçənginin yaranmasında yalnız genetik meyllik deyil, həm də həyat tərzi mühüm rol oynayır. Oturaq həyat tərzi, qarın piylənməsi, lifsiz qidalanma, alkoqol və siqaret istifadəsi, qeyri-müntəzəm yemək rejimi xəstəliyin erkən və daha aqressiv inkişafına səbəb ola bilər. Mütəxəssislərin fikrincə, gənclərdə xərçəng daha tez irəliləyir və çox vaxt sol kolon və ya düz bağırsaqda yerləşir. Ailə anamnezində xəstəlik olmasa belə, DNT təmir mexanizmlərindəki pozuntular daha çox rast gəlinir.

Bundan əlavə, 45 yaşdan aşağı şəxslərdə bağırsaq xərçənginə qarşı rutin skrininqlərin aparılmaması diaqnozun gec qoyulmasına və xəstəliyin gecikmiş mərhələdə aşkarlanmasına səbəb olur. Bu da müalicə imkanlarını məhdudlaşdırır və sağ qalma ehtimalını azaldır.

Türkan İsgəndərli

TodayPress TV