Kredit götürməyin arxasında psixoloji amillər dayanır - Detallar

"İnsanların kredit götürmək davranışı təkcə maddi ehtiyacla bağlı deyil, onun arxasında psixoloji ehtiyaclar və dərin qorxular dayanır". 

Bu fikirləri psixoloq Zeynəb Əyyubova TodayPress TV-yə açıqlamasında bildirib. 

Onun sözlərinə görə, insan üçün əsas psixoloji ehtiyaclardan biri təhlükəsizlik hissidir. Maddi çatışmazlıq bu hissi zəiflədir və insan özünü nəzarətsiz hiss edir, gələcəyindən narahat olur:

"Kredit bu anda müvəqqəti nəzarət bərpası rolunu oynayır. İnsan düşünür ki, ən azı indi vəziyyəti idarə edirəm. Bu, real həll olmasa da, emosional rahatlama effekti yaradır”.

Psixoloq əlavə edib ki, bəzən kredit yalnız ehtiyac üçün deyil, sosial gözləntilərə cavab vermək məqsədilə götürülür:

"İnsan ətrafında hamı nəsə alır, yeniləyir deyə düşünür və geridə qalmaqdan qorxur. Bu halda  isə kredit bir növ özünüqiymətləndirmə vasitəsinə çevrilir, "mən də bacardım, mən də digərləri kimiyəm" düşüncəsi yaranır. Bəzi insanlar kreditə ümidsizliyə qarşı psixoloji müqavimət kimi yanaşır. İnsan gələcəyə inamını itirəndə bu günü "xilas etməyə" çalışır. Beləliklə, kredit həm də ümid qorxusunu yatıran mexanizmə çevrilir".

Zeynəb Əyyubova, həmçinin vurğulayıb ki, kreditlə alış-veriş zamanı beyində dopamin (xoşbəxtlik hormonu) ani yüksəlmə yaradır. Bu, qısa müddətli məmnunluq hissi versə də, sonradan günahkarlıq və narahatlıq duyğuları ilə əvəz olunur. Bu davranış psixoloji asılılıq döngəsi yarada bilər.

Psixoloq qeyd edib ki, bəzi cəmiyyətlərdə “borc normaldır” düşüncəsi formalaşıb. Bu halda kredit götürmək qorxulu deyil, hətta həyatın bir hissəsi kimi qəbul edilir. Lakin bu, insanın real ehtiyac və istəkləri ayırd etmə bacarığını zəiflədir.

"Kredit bəzən zəruri maliyyə qərarıdır, amma çox hallarda bu davranışın kökündə təhlükəsizlik, qəbul olunma və nəzarət ehtiyacı, eləcə də gələcək qorxusu dayanır. Psixoloq kimi biz insanlara yalnız pul idarəçiliyi deyil, həm də emosiya idarəçiliyi bacarığını öyrətməliyik. Çünki çox vaxt kredit maliyyə problemi deyil, emosional çatışmazlığın kompensasiyası olur", - deyə mütəxəssis bildirib.

Qeyd edək ki, bir çox insanın maaşı öz ehtiyaclarını qarşılamadığı üçün, bəziləri isə mənasız və ya zəruri olmayan xərclər üçün belə kredit götürməyə meyl göstərirlər. Halbuki həmin vəsait daha önəmli məqsədlər üçün dəyərləndirilə bilər. 

Türkan İsgəndərli

TodayPress TV