Makron-Si Cinpin görüşü: Çin vasitəçi rolunda

Pekində dövlət səfərində olan Fransa Prezidenti Emmanuel Makronla görüşdə Çin Xalq Respublikasının sədri Si Cinpin bildirib ki, Pekin Ukraynada sülhün əldə edilməsinə yönəlmiş bütün səyləri dəstəkləyir və tərəflərin dialoq və danışıqlar yolu ilə hamı üçün məqbul, ədalətli və davamlı sülh sazişinə nail olacağına ümid edir. Makron isə Çinin xüsusilə Ukrayna müharibəsinin dayandırılması və qlobal ticarət balansının bərpası istiqamətində daha fəal rol oynamasının vacibliyini vurğulayıb.    

Maraqlıdır, Çin Rusiya ilə yaxın münasibətlər fonunda Ukrayna sülh prosesində real vasitəçi rolunu üzərinə götürə bilərmi?   

Sözügedən məsələ ilə bağlı TodayPress TV-yə danışan siyasi analitik Abutalıb Səmədov xatırladıb ki, Çinin 12 bəndlik sülh planı vaxtilə dəstək tapmamışdı:

"Çin 2023-cü ilin fevralında belə bir vasitəçilik missiyasını öz üzərinə götürməyə cəhd göstərdi və 12 bəndlik sülh sazişi layihəsini təqdim etdi. O dövrdə bu layihəyə ciddi maraq göstərilmədi və bundan sonra Çin, demək olar ki, vasitəçi olmaq fikrindən tamamilə çəkindi və bir daha heç bir təşəbbüslə çıxış etmədi". 

O bildirib ki, Çin Rusiyaya mümkün olan köməyi göstərir. Şimali Koreya qədər açıq dəstək verməsə də, dolaylı şəkildə Rusiyanın hərbi potensialının artırılması üçün xeyli iş görür.

Analitik hesab edir ki, Çin Rusiyaya təsir imkanına malik olsa da...

"Aydın məsələdir ki, Rusiyaya ən çox təsir göstərə bilən dövlətlər sırasında Çin ön sıradadır. Hətta Tramp da Çinin bu prosesdə iştirakını xahiş edir və Rusiyaya müəyyən təsir göstərməsini istəyir.

Ancaq əgər Trampın mövqeyi Putinə bu qədər yaxındırsa, burada Çindən nə kömək gözləmək olar? Təbii ki, Çin də ən azı o qədər Rusiyanın mövqeyini müdafiə edir".

A.Səmədov, həmçinin sülh danışıqlarının Tramp–Putin xətti üzrə formalaşacağı ehtimalını dəyərləndirib:

"Hadisələrin gedişi göstərir ki, sülh danışıqları Trampın birinci variantda təklif etdiyi məsələlər ətrafında gedəcək. Baxmayaraq ki, Avropa buna etiraz edir, baxmayaraq ki, Ukrayna bunu qəbul etmir, son nəticədə Trampın ilk variantda irəli sürdüyü təkliflərin müəyyən qədər kiçik dəyişikliklərlə qəbul olunacağı ehtimalı yüksəkdir. Çünki nə Avropanın, nə də  Ukraynanın buna qarşı durmaq gücü var. Tramp və Putinin mövqeyi demək olar ki, eynidir və Çin lideri də onlarla birlikdə eyni mövqeyi müdafiə edir".

Ekspertin fikrincə, Çin öz strateji maraqlarını üstün tutacaq:

"Makronun səfəri bu mövqeyi dəyişdirə bilməz. Çünki Çinin gələcəkdə Tayvanla bağlı planları var və Rusiyanın Ukraynada öz məqsədinə nail olması Çin hakimiyyətinin də müəyyən imkanlarını artıra bilər. Bu səbəbdən Çin Trampın təklif etdiyi və Putinin qəbul etdiyi sülh variantını dəyişdirmək fikrində ola bilməz və belə bir niyyət də yoxdur".

Şərhçi sonda əlavə edib ki, hamı bu reallığı qəbul etməlidir: sülh danışıqları Trampın təklif etdiyi və Rusiyanın qəbul etdiyi müddəalar ətrafında aparılacaq.   

Jalə Rövşən

TodayPress TV